Türk ve Arap Dünyası Araştırma Merkezi Başkanı Mehmet Tütüncü: "Osmanlı'ya Arapların tümü değil Şerif Hüseyin ihanet etti"

Türk ve Arap Dünyası Araştırma Merkezi Başkanı Mehmet Tütüncü: "Osmanlı'ya Arapların tümü değil Şerif Hüseyin ihanet etti"

Birinci Dünya Savaşı'nda Arapların halifenin çağrısına uymadığı ve İngiltere ile işbirliği yaparak Osmanlı'yı "arkadan" vurdukları ve Filistinlilerin topraklarını sattıkları için yurtlarını kaybettikleri iddiası klasik bir söylem olarak Hamas-İsrail arasında devem eden çatışmalar ile yeniden paylaşıma girdi. Peki bu söylemeler ne kadar doğru? Filistinliler topraklarını gerçekten de Yahudilere sattı mı yoksa sürüldüler mi? Birinci Dünya Savaşı yıllarında Arap çoğrafyasında dengeler nasıldı? Tüm bu konuları tarihçi Mehmet Tütüncü'ye sorduk.

Hollanda'da ikamet eden Türk ve Arap Dünyası Araştırma Merkezi Başkanı Mehmet Tütüncü, Arap çoğrafyasının Osmanlı ile ilişkilerinin birinci Dünya Savaşı öncesinden değişmeye başladığını ve bu değişimin çoğrafyanın önde gelen bazı aktörlerini bölge dışı devletlerle işbirliğine kadar götürdüğünü söylüyor ve diyor ki: "O dönem İngiliz ve Fransız istihbarat propaganda faaliyetleri son derece güçlüydü. İşbirlikci aktörlerden en tanınanı da Şerif Hüseyin ve oğulalrı idi. Bu 'ihanet' meselesinin ucu onlara dokunuyor."

Şöyle detaylandırıyor: "Doğrudur, Osmanlı arkasından vurulmuştur. Ancak tün Arap çoğrafyası tarafından değil. Şerif Hüseyin, Asir İmamı Seyyid İdris gibi bazı etkin aktörlerin İngilizler ve Fransızlar ile  anlaşması sonucu"

Peki Şerif Hüzeyin nasıl bir anlaşma yaptı?

Yanıtı ise şu: "İngiltere'den kendi krallığının tanınacağı vaadini aldı. 1916'da İngilizlerin desteği ile Mekke'de isyan başlattığında, asıl plan Filistin topraklarının Osmanlı'dan alınmasıydı.  Arabistanlı diye tanıdığımız Thomas Edward Lawrence ile anlaşarak, Hicaz demiryolunun bombalanmasından tut aynı anda bir çok isyan başlatıldı. Bu isyan çıkmamış olsa Kudüs düşmezdi. şerif Hüseyin sadece bir piyondu. 

Ama isyana Arapların çoğu katılmadı. Mesela, Medine'yi Fahreddin (Türkkan) Paşa savaşın sonuna kadar savunmayı başardı. İsyancılar, Araplar ve Filistin ayrı konular dğil mi? 

Şerif Hüseyin'in isyanı yanında kaldı mı dersen. Hayır, kalmadı. Fransa bölgeyi İngiltere kontrolündeki bir iktidara bırakmak niyetinde değildi. Şerif Hüseyin istediği krallığı kuramadığı gibi anlaşma da bölündü. İngiltere ve Fransa arasında imzalanan Sykes-Pichot anlaşması sonucu Filistin, İngilizlere, Lübnan - Suriye Fransızlara kaldı. Şerif Hüseyin'in oğlu Faysal ise Irak kralı oldu. Güneyden Suud'ların gelmesi ile Şerif Hüseyin'de Arabistan'dan kovuldu. İngiliz kolonisi altındaki Kıbrıs'ta öldü"